(ἀπόσπασμα ἀπὸ ἀρχιμ. Εὐσεβίου εἰσαγωγὴ στὴν «Μικρὴ Φιλοκαλία» β' ἐκδ. Ἀποστολικῆς Διακονίας, 1994)
[Ὑπάρχει] Ἐπιτακτικὴ ἀνάγκη ἐπαφῆς μὲ τὴ σκέψη τῶν Ἁγίων ἀσκητικῶν Πατέρων τῆς Ἐκκλησίας μας πρὸ πάντων σήμερα, ποὺ ὅλα φωνάζουν γιὰ μιὰ συνεπέστερη ἐγκόλπωση τοῦ ἀσκητικοῦ στοιχείου τῆς πίστεώς μας.
Ἀτυχῶς ἡ ἐπίδραση τοῦ κοσμικοῦ πνεύματος εἶναι τόσο μεγάλη καὶ ἡ ἐξάπλωσή του τόσο γρήγορη, ὥστε νὰ παρατηρῆται ἡ ἀναζήτηση ἑνὸς ἄνετου καὶ βολικοῦ χριστιανισμοῦ. Καὶ τὰ ἀποτελέσματα δὲν ἀργοῦν νὰ φανοῦν.
Ὁ χριστιανισμός μας γίνεται ὅλο καὶ πιὸ ῥηχός, ὅλο καὶ πιὸ «ἐγκόσμιος». Ἀντὶ νὰ ἐπιδρᾶ αὐτὸς στὸν κόσμο καὶ νὰ τὸν μεταμορφώνη, καταβάλλεται ἀντίθετα φροντίδα νὰ ἐπηρεάζεται αὐτὸς ἀπὸ τὸν κόσμο καὶ νὰ προσαρμόζεται στὰ σχήματά του, γιὰ νὰ γίνη τάχα πιὸ «μοντέρνος» καὶ γι' αὐτὸ πιὸ εὐαπόδεκτος ἀπὸ τὶς μάζες! Πόσο αὐτὸ ἀποτελεῖ φενάκη [= (μτφ.) ἀπάτη, ψευδαίσθηση], τὸ βλέπουμε ἐκεῖ ποὺ ἔγιναν παρόμοια πειράματα - ἐννοοῦμε περιοχὲς ἔξω ἀπὸ τὴν Ὀρθοδοξία - μὲ ἀποτέλεσμα νὰ φτωχύνη ὁ χριστιανισμός, νὰ γίνη καρικατούρα τοῦ ἑαυτοῦ του, ἕνα θλιβερὸ ἀπομεινάρι τῆς ἀρχαίας αἴγλης του, ποὺ μόνο οἶκτο ἢ περιφρόνηση προκαλεῖ. Ἕνας τέτοιος χριστιανισμὸς δὲν ἔχει τίποτα τὸ οὐσιαστικὸ νὰ προσφέρη καὶ στὸν ἄνθρωπο ἀκόμα ποὺ ἔχει μιὰ καλὴ διάθεση νὰ προσέξη τὸ εὐαγγελικὸ μήνυμα. Καὶ λοιπὸν τὸν προσπερνάει ἀπογοητευμένος.
Ἀντίθετα ἡ βίωση - βασικώτατο αὐτό - καὶ ἡ παρουσίαση τοῦ χριστιανισμοῦ, ὅπως τὸν κατανοεῖ ἡ ὀρθόδοξη ἀσκητικὴ καὶ νηπτικὴ παράδοση, τὸν ἐμφανίζουν ῥωμαλέον καὶ δυνατὸν καὶ ἱκανὸν νὰ δώση ζωὴ ἀληθινὴ καὶ ἀλκὴ [=εὐρωστία, δύναμη, ἀνδρεία] πνευματικὴ στὸν νεκρωμένον ἀπὸ τὴ γλυκερὴ ζωὴ τῶν ἡδονῶν καὶ τοῦ αἰσθησιασμοῦ καὶ τοῦ ποικιλόμορφου ὑλισμοῦ - τοῦ πρακτικοῦ προπάντων - σημερινὸν ἄνθρωπον. Καὶ οἱ πιὸ ἀρμόδιοι γι' αὐτὸ εἶναι οἱ ἀσκητικοί μας Πατέρες. Ἡ μαθητεία μας κοντά τους μὲ κάθε συνέπεια μπορεῖ νὰ μᾶς ἀποδείξη ἱκανοὺς νὰ μεταφέρουμε μὲ τὴ ζωή μας πιὰ τὸ μήνυμά τους στὸν σύγχρονο κόσμο. Ἕνα τέτοιο μήνυμα, τεκμηριωμένο μὲ μιὰ ζωὴ ἀσκήσεως καὶ συνεπείας, δὲν μπορεῖ μὲ κανένα τρόπο νὰ ἀμφισβητηθῆ ὡς πρὸς τὴ γνησιότητά του. Καὶ αὐτὸ εἶναι προπάντων τὸ ζητούμενο.