Επείσακτο μέλος "Τον Τάφον Σου Σωτήρ", και Νάος

Θεωρία και Πράξη του α' ήχου.
Άβαταρ μέλους
Παναγιώτης
Διαχειριστής
Δημοσιεύσεις: 901
Εγγραφή: 07 Φεβ 2008, 05:43

Επείσακτο μέλος "Τον Τάφον Σου Σωτήρ", και Νάος

Δημοσίευση από Παναγιώτης »

Κατά τον Κ. Ψάχο,
Το Οκτάηχον Σύστημα της Βυζαντινής Μουσικής, Αθήνησι 1941 (επανεκδοσις Πολυχρονάκης)
υπάρχουν τα επείσακτα μέλη (δηλ. "μέλη δια μιας και της αυτής φθοράς ψαλλόμενα, διακρινομένου όμως του ήχου εκάστου εκ της διαφοράς των καταλήξεων αυτών" (σ. 167). Τέτοιο μέλος είναι και το προσόμοιον κάθισμα του α' ήχου "Τον Τάφον Σου Σωτήρ" τον οποίον "δια της επεισαγωγής της του δευτέρου ήχου φθοράς ψάλλεται εις καθαρόν δεύτερον" (σ. 167).

Αυτή η ονομασία "επείσακτο μέλος" είναι η επικρατούσα σήμερα στην Ψαλτική. Βλέπε π.χ. και
Α. Ευθυμιάδη, Μαθήματα Βυζ. Εκκλ. Μουσικής, 1997
σ. 362 ο οποίος όμως το λέει "παρείσακτο μέλος"΄, και
Δ. Παναγιωτοπούλου, Θεωρία και Πράξις...
σ. 180 όπου το λέει επείσακτον μέλος.

Ο θεωρητικός Σίμων Καράς,
Μέθοδος της Ελληνικής Μουσικής, Θεωρητικόν, 1982
σ. 316 αναφέρει το επείσακτο τούτο μέλος ως ανήκων εις ήχον καλούμενον "Ήχος πρώτος από του Κε Δίφωνος Χρωματικός", ο οποίος λέει ότι είναι ο από των βυζαντινών μαρτυρούμενος "Ήχος Νάος", και επίσης παραπέμπει και στον Πέτρο Φιλανθίδη (σ. 317) που λέει ότι τον θεωρούσε ως ήχον δίφωνον του έσω πρώτου ήχου (δηλ. του πρώτου ήχου εκ του Πα). Επίσης ο Σ. Καράς προτρέπει (σ. 319) εις χρήσιν άλλου μέλους και ήχου (Νάος) από το παραδεδομένο μέλος του "Τον Τάφον Σου Σωτήρ".

Τέλος ο Γεώργιος Χατζηθεοδώρου στο
Μέθοδος Διδασκαλίας... (Θεωρητικόν), 2004
σ. 87, λέει ότι κατά την άποψή του κακώς τα επικαλούμε επείσακτα τα μέλη, και λέει ότι πρόκειται για α' τετράφωνο (με βάση τον Κε) χρωματικό ήχο, αλλά το μέλος ακολουθεί τα χαρακτηριστικά του α' ήχου στον οποίο και ανήκει κανονικά. Επίσης σε σημείωση (σ. 88) αναφέρει (περιληπτικά το αναφέρουμε) ότι παλιότερα ο ήχος αυτός λειτουργώντας ως δίφωνος και με την χρησιμοποίηση σημείου της παλαιάς γραφής (απλούν θέμα) σχηματιζόταν μαλακό χρωμ. τετράχορδο από το οποίο δημιουργείτο ήχος με το όνομα νάος (για λεπτομέρειες ανάτρεξε σ. 88).

----------------

Κατά την ταπεινή μου άποψη, πρέπει το "Τον Τάφον Σου Σωτήρ" να ψέλνεται όπως μας παραδόθηκε από τους Τρεις Δασκάλους και τους κλασσικούς Ιεροψάλτες του 19ου αιώνος. Δηλ. σε ήχο α' με βάση τον Κε τιθεμένου στον Κε της φθοράς του β' ήχου.
Τελευταία επεξεργασία από το μέλος Παναγιώτης την 22 Φεβ 2008, 09:28, έχει επεξεργασθεί 1 φορά συνολικά.
Μέγα μὲν τὸ ἀπερισπάστως προσεύχεσθαι· μεῖζον δὲ καὶ τὸ ψάλλειν ἀπερισπάστως

Επιστροφή στο “Ήχος α'”