Πρόγραμμα σπουδών στην Παλαιογραφία (αρχαία μουσική γραφή)

Θεωρία της αρχαίας μουσικής γραφής της Ψαλτικής Τέχνης (προ του 1814) - Σημειογραφία, Παλαιογραφία, ...
Άβαταρ μέλους
Παναγιώτης
Διαχειριστής
Δημοσιεύσεις: 901
Εγγραφή: 07 Φεβ 2008, 05:43

Πρόγραμμα σπουδών στην Παλαιογραφία (αρχαία μουσική γραφή)

Δημοσίευση από Παναγιώτης »

Πολύ με απασχολούσαι και με απασχολεί (όταν γίνω καλός ψάλτης, και βρω και χρόνο, φυσικά)

α. ποιες είναι οι απαραίτητες προϋποθέσεις για να μπορέσει κάποιος να ασχοληθεί με την εισαγωγή στην Παλαιογραφία,
β. ποια είναι η μεθοδολογία που θα πρέπει να ακολουθήσει σε αυτήν την εισαγωγή του,
γ. από ποια χειρόγραφα/εξηγήσεις πρέπει να αρχίσει, και
δ. τι γενικότερο πρόγραμμα σπουδών θα πρέπει να ακολουθήσει.

Ερευνώντας την σελίδα του Σχολείου Ψαλτικής βρήκα το εξής στο Τμήμα Παλαιογραφίας της σχολής (η εντονοποίηση των προτάσεων έγινε από μένα), το οποίο εν μέρει απαντά στα ανωτέρω μου ερωτήματα:
«Όταν τινάς θέλει να καταλάβη τα μέλη, τα οποία, εγράφοντο δια των ειρημένων δεκαπέντε χαρακτήρων και δια των κατηριθμημένων υποστάσεων, δύναται να επιτύχει τούτο δια του παραλληλισμού». Αυτή η φράση του Χρυσάνθου Αρχιεπισκόπου Διρραχίου είναι ο οδηγός στην προσπάθεια της ερευνητικής ομάδας παλαιογραφίας της σχολής μας.

Έχοντας σαν βάση α) τις εξηγήσεις κυρίως των Γρηγορίου Πρωτοψάλτου, Χουρμουζίου του Χαρτοφύλακος αλλά και των μαθητών τους και β) τα παλαιά και τα νεώτερα θεωρητικά συγγράμματα και χρησιμοποιώντας σαν κλειδί την έννοια της θέσεως προχωράμε σταδιακά την έρευνά μας από τα νεώτερα συστήματα γραφής στα παλαιότερα. Απαράβατες αρχές μας είναι η σαφής διάκριση των παλαιών συστημάτων από το ισχύον σύστημα, ο σεβασμός στην φιλοσοφία του κάθε συστήματος ξεχωριστά αλλά και η επισήμανση των συνδετικών τους κρίκων. Από την άλλη διαχωρίζουμε την ερμηνεία της παλαιάς γραφής βάσει των χειρογράφων της και των εξηγήσεών της στη νέα μέθοδο, από την καθαρά ψαλτική ερμηνεία που είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την ακουστική παράδοση.

[...]

Έπειτα από πολλή εργασία και με τη βοήθεια του Θεού, η ερευνητική μας ομάδα που έχει ως βασικά της μέλη τους Κωνσταντίνο Μπουσδέκη, Κωνσταντίνο Φωτόπουλο και τον ειδικό συνεργάτη της σχολής μας και καθηγητή βυζαντινής μουσικής πατέρα Νικόλαο Μέζη, άρχισε να κατανοεί αρκετά από τα σκοτεινά σημεία των παλαιών θεωρητικών συγγραμμάτων, ενώ παράλληλα εξήγησε και μέλη σύντομα ή αργά από διάφορες περιόδους της μουσικής σημειογραφίας μας, δείγμα των οποίων παρουσιάζουμε στην ιστοσελίδα μας.
Θα ήθελα να παρακαλέσω τον π. Νικόλαο αν έχει χρόνο (και όποιον άλλον τυχόν εξηγητή έχουμε σε αυτό το φόρουμ) να μας αναλύσει λίγο παραπάνω το θέμα του προγράμματος σπουδών στην Παλαιογραφία.

ευχαριστώ εκ των προτέρων,
Παναγιώτης
Τελευταία επεξεργασία από το μέλος Παναγιώτης την 19 Αύγ 2010, 20:18, έχει επεξεργασθεί 1 φορά συνολικά.
Μέγα μὲν τὸ ἀπερισπάστως προσεύχεσθαι· μεῖζον δὲ καὶ τὸ ψάλλειν ἀπερισπάστως
Άβαταρ μέλους
Σχολείον Ψαλτικής
Νέος
Δημοσιεύσεις: 2
Εγγραφή: 16 Ιουν 2010, 17:06

Απ: Πρόγραμμα σπουδών στην Παλαιογραφία (αρχαία μουσική γραφ

Δημοσίευση από Σχολείον Ψαλτικής »

Κύριε Παπαδημητρίου θα προσπαθήσω να σας πω κάποιες βασικές αρχές που ακολουθούμε στο τμήμα παλαιογραφίας της σχολής μας. Η εργασία που κάνουμε στηρίζεται κυρίως στις εξηγήσεις παλαιών μελών του Γρηγορίου πρωτοψάλτου και του Χουρμουζίου Χαρτοφύλακος αλλά και κάποιων μαθητών τους. Η μέθοδος που χρησιμοποιούμε είναι κυρίως συγκριτική αφού αντιπαραβάλουμε κείμενα της παλαιάς γραφής με τις εξηγήσεις τους στη νέα. Όπως είναι φυσικό αυτός που πρόκειται να ασχοληθεί με τη μουσική παλαιογραφία, πρέπει να έχει καλή γνώση του ισχύοντος συστήματος γραφής, και να έχει μελετήσει τα κλασικά μαθήματα.Σε πιο προχωρημένα στάδια προχωρούμε και σε συγκρίσεις του ίδου μέλους ή της ίδιας θέσεις σε καταγραφή τους στην παλαιά γραφή σε διαφορετικές όμως περιόδους. Ένας επίσης σημαντικός παράγων είναι και η μελέτη των παλαιών θεωρητικών συγγραμάτων. Σε αυτή την πρίπτωση βέβαια η εργασία που γίνεται είναι ιδιαίτερα λεπτή αφού λαμβάνουμε υπόψη μας όχι τη σημερινή μουσική πραγματικότητα, αλλά τα δεδομένα και τη λογική της εποχής που έγινε η συγγραφή του προς εξέταση θεωρητικού.
Όσον αφορά στη συγκριτική μελέτη ξεκινάμε από τα νεώτερα μουσικά συστήματα και προχωράμε σταδιακά στα παλαιότερα και από τα ευκολότερα είδη μελών στα δυσκολότερα ενώ ιδιαίτερα βοηθάει το γεγονός ότι γίνεται μελέτη μελών που ανήκουν στο ίδιο γένος μελοποιίας και στον ίδιο ήχο.
Σύμφωνα με το πρόγραμμα της σχολής μας υπάρχουν τα εξής στάδια:
Α)εκμάθηση των ονομασιών και των βασικών ενεργειών των παλαιών σημαδιών καθώς και αναφορά σε άλλα στοιχειώδη θεωρητικά ζητήματα της παλαιάς γραφής.
Β)εκμάθηση του συντόμου στιχηραρικού μέλους βάσει -κατα κύριο λόγο- του Αναστασιματαρίου και του Δοξασταρίου του Πέτρου Λαμπαδαρίου.
Γ)εκμάθηση του αργού ειρμολογικού μέλους βάσει του ειρμολογίου του Πέτρου Λαμπαδαρίου και, εν μέρει, του Μπαλασίου ιερέως.
Δ)Εκμάθηση του αργού στιχηραρίου (Αναστασιματάριο-Στιχηράριο Χρυσάφου, Στιχηράριο Γερμανού, Δοξαστάριο Ιακώβου, Παλαιό Στιχηράριο).
Ε)Νέα και παλαιά παπαδική.

Να είστε καλά, Κ. Φωτόπουλος
Άβαταρ μέλους
Σχολείον Ψαλτικής
Νέος
Δημοσιεύσεις: 2
Εγγραφή: 16 Ιουν 2010, 17:06

Απ: Πρόγραμμα σπουδών στην Παλαιογραφία (αρχαία μουσική γραφ

Δημοσίευση από Σχολείον Ψαλτικής »

Σημαντική συμβολή στην προσπάθεια αυτή έχει και ο π. Νικόλαος Μέζης, ο οποίος έχει εμβαθύνει στα της Παλαιογραφίας (και όχι μόνο) και η συνεργασία του και προσφορά του σε αυτόν τον τομέα είναι κάτι παραπάνω από ουσιαστική. Θα το έχετε διαπιστώσει, φαντάζομαι, διαβάζοντας τα διάφορα μηνύματα και άρθρα του είτε εδώ είτε στο προσωπικό του blog.
Άβαταρ μέλους
Παναγιώτης
Διαχειριστής
Δημοσιεύσεις: 901
Εγγραφή: 07 Φεβ 2008, 05:43

Απ: Πρόγραμμα σπουδών στην Παλαιογραφία (αρχαία μουσική γραφ

Δημοσίευση από Παναγιώτης »

Σας ευχαριστώ πάρα πολύ! Εύχομαι κάθε εν Κυρίω πρόοδο.
Μέγα μὲν τὸ ἀπερισπάστως προσεύχεσθαι· μεῖζον δὲ καὶ τὸ ψάλλειν ἀπερισπάστως
Απάντηση

Επιστροφή στο “Αρχαία (Βυζαντινή) Μουσική Γραφή και Θεωρία”