Ανάγνωση Αποστόλου στο μέσον του Ναού;

Λειτουργικά και Κανονολογικά θέματα της Θείας Λειτουργίας
Άβαταρ μέλους
ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ
Παλαίμαχος
Δημοσιεύσεις: 34
Εγγραφή: 16 Ιουν 2008, 19:24

Ανάγνωση Αποστόλου στο μέσον του Ναού;

Δημοσίευση από ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ »

Είναι ένα θέμα που με απασχολεί από καιρό και δεν σας κρύβω ότι φορές με σκανδαλίζει, γι αυτό το θέτω ενώπιον σας για να γίνεται κι εσείς μέτοχοι της απορίας μου και προσδοκώ μια απάντηση έστω και αν δεν είναι ‘τεκμηριωμένη’ με καθαρά επιστημονικά δεδομένα. Η ανταλλαγή απόψεων φωτίζει καμιά φορά σκοτεινούς ατραπούς . . .
Πρόκειται για την ανάγνωση της αποστολικής περικοπής.
Παρατήρησα πολλές φορές η ανάγνωση του Απόστολου να γίνεται εις το μέσον του ναού, και αυτό με ξένισε γιατί το εξέλαβα σε εγωκεντρισμό των ψαλλόντων. Είναι αλήθεια ότι στα παιδικά μου χρόνια (πολλά, πολλά χρόνια πριν), ο δάσκαλος του χωριού μου μας μάθαινε να διαβάζουμε τον Απόστολο, και με την σύμφωνη γνώμη του ιερέα, μας όρισε έναν έκαστο κάθε εβδομάδα να διαβάζει τον Απόστολο στην εκκλησία. Ήταν μεγάλη μας χαρά όταν ερχόταν η σειρά μας. Παίρναμε τον Απόστολο από τα χέρια του ιερέα και πηγαίναμε στο μέσον του ναού, που ήταν κατάμεστος από κόσμο (τότε οι απλοϊκοί συγχωριανοί μου εκκλησιάζονταν τακτικότερα) και με την παιδική μας φωνούλα, το τρακ της στιγμής, τα εκφραστικά μας λάθη λόγω της μη κατανόησης του κειμένου, αρχίζαμε την εμμελή ανάγνωση. Το γεγονός αυτό για το εκκλησίασμα ήταν κάτι σαν «ατραξιόν», και τα παιδιά στο τέλος εισέπρατταν την ανταμοιβή τους που ήταν ένα μπράβο «μπράβο».
Αλλά ας επανέλθω στο θέμα.
Στις ιερές μονές του Αγίου Όρους που επισκέπτομαι βλέπω να συνηθίζεται η ανάγνωση του Αποστόλου από το κέντρο του ναού. Έψαξα (όχι βέβαια συστηματικά), να βρω κάποια απάντηση σε λειτουργικά βιβλία, αλλά τίποτα. Στην Λειτουργία του Ιακώβου αναφέρεται ότι ο Απόστολος διαβάζεται δίπλα από τον Άμβωνα (βέβαια τότε υπήρχε στο κέντρο του ναού τοποθετημένος άμβωνας από όπου έψαλαν οι ιεροψάλτες). Όμως αυτό για κάποια άλλη εποχή. Αλλά δεν διευκρινίζει προς ποία κατεύθυνση ο ψάλλων είναι εστραμμένος, δηλαδή προς το εκκλησίασμα ή προς το ιερόν τέμπλον.
Προσωπική μου γνώμη: Νομίζω ότι δεν είναι ορθό να «απαγγέλλεται» ο Απόστολος στο μέσον του ναού με τον ψάλλοντα εστραμμένο προς τις εικόνες του Τέμπλου,
1)διότι ο Απόστολος απευθύνεται (δίκην κηρύγματος) προς το εκκλησίασμα, γι αυτό εξ άλλου υπάρχει και η εν αρχή εκφώνησις. . . «αδελφοί»…..Πώς είναι δυνατόν να βλέπεις τις ιερές εικόνες και να προσφωνείς … «αδελφοί..».
2) Ο ιερέας αναγινώσκει το ιερό Ευαγγέλιο εστραμμένος προς τον λαό, διότι προς αυτούς απευθύνεται, όπως και τις άλλες ευχές, (Πρόσχομεν,,, ειρήνη υμίν…κλπ), πόσον μάλλον ο Απόστολος που διαβάζεται προς τον λαόν και δια τον λαόν;
3) Εις το μέσον του ναού ψέλνεται το «σήμερον κρεμάται επί ξύλου…»κατά την Μ.Παρασκευή, ως επίσης το «σήμερον γεννάται εκ Παρθένου…» στις Μεγάλες Ώρες των Χριστουγέννων, και «την χείρα σου την αψαμένην…» εις τας Ώρας των Θεοφανείων, αλλά εις το τυπικόν γι αυτά τα αναγνώσματα (ιστέον ότι δεν πρόκειται για αποστολικά αναγνώσματα) αναφέρεται ρητώς ότι «αναγινώσκονται υπό του Κανονάρχου εν μέσω του Ναού».
Ρώτησα πολλούς οι οποίοι μεταβαίνουν εις το μέσον του Ναού για την ανάγνωση του Αποστόλου, γιατί το κάνουν αυτό, και κανένας δεν μπορούσε να μου δώσει πειστική απάντηση.
Μήπως κάποιος συνάδελφος μπορούσε να μου πει γιατί, ή τέλος τι συνηθίζουν να κάνουν στους ναούς που αυτοί ψάλουν?
Ευχαριστώ και να είστε όλοι καλά
Αθανάσιος Μπακαλούδης
Άβαταρ μέλους
Νίκος Κουβελάς
Τακτικός
Δημοσιεύσεις: 14
Εγγραφή: 01 Νοέμ 2008, 19:59

Απ: Ανάγνωση Αποστόλου στο μέσον του Ναού;

Δημοσίευση από Νίκος Κουβελάς »

Αγαπητέ Αθανάσιε,
στον Ιερό προσκυνηματικό Ναό Αναστάσεως Χριστού στα Σπάτα που πηγαίνω κάθε Κυριακή δεν λέμε τον απόστολο από το μέσον του ναού.Όπως λέει και ο δεξιός ψάλτης εκεί,που είναι ταυτόχρονα και καθηγητής μου,ο ψάλτης πρέπει να κοιτάζει το λαό την ώρα που απαγγέλλλει τον απόστολο.
Άβαταρ μέλους
klausgallas
Νέος
Δημοσιεύσεις: 6
Εγγραφή: 18 Νοέμ 2008, 12:44

Απ: Ανάγνωση Αποστόλου στο μέσον του Ναού;

Δημοσίευση από klausgallas »

Κανονικά όλα τα αναγνώσματα παλαιότερα διαβάζονταν στο μέσο του ναού. Κατάλοιπο είναι ο Απόστολος, τα δύο τροπάρια των Ωρών των Χριστουγέννων και των Φώτων, όπως και το κάθισμα της Προηγιασμένης που σε πολλούς ναούς αναγινώσκεται στο μέσο του ναού. Στο άγιο όρος μάλιστα, διαβάζουν ακόμη και ομιλίες πατέρων στο μέσο του ναού σε αγρυπνίες. Επείδή όμως δεν είναι ουσιαστικό θέμα αλλά απλά τυπικό, δε νομίζω ότι υπάρχει λόγος να σκανδαλίζεται κανείς...
Άβαταρ μέλους
ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ
Παλαίμαχος
Δημοσιεύσεις: 34
Εγγραφή: 16 Ιουν 2008, 19:24

Απ: Ανάγνωση Αποστόλου στο μέσον του Ναού;

Δημοσίευση από ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ »

klausgallas έγραψε: Επείδή όμως δεν είναι ουσιαστικό θέμα αλλά απλά τυπικό, δε νομίζω ότι υπάρχει λόγος να σκανδαλίζεται κανείς...
Αγαπητέ κ. Klaus,
Εάν ο κάθε ψάλτης κάνει ότι του καπνίσει τότε δεν νομίζεις ότι καταλύεται το τυπικόν της εκκλησίας μας, το οποίο θέσπισαν γενεές γενεών. Εάν άλλοι διαβάζουν την αποστολική περικοπή στο μέσον του ναού, εστραμμένοι προς το τέμπλο, και άλλοι από τη θέση του αναλογίου τους, δεν νομίζεις ότι αυτό δεν συνάδει με την αποστολική ρήση «πάντα κατά τάξιν γενέσθω»; Σαφώς, σε παλαιές εποχές τα αναγνώσματα διαβάζονταν στο μέσον του ναού, αλλά και ο άμβων υπήρχε εις το μέσον του ναού, και εκεί «έξωθεν του βήματος» ήταν ο χώρος των αναγνωστών. Σήμερα όμως τα δεδομένα μεταβλήθηκαν και δεν νοείται σε ορθόδοξους ναούς να υπάρχει αυτή η λειτουργική δυσαρμονία. Θα γίνω πιο αναλυτικός……..
Ποιος ήταν ο λόγος που θεσπίστηκε να ακολουθείται ένα τυπικό για όλους τους ναούς; Είναι γνωστό ότι στην πρώτη χριστιανική εποχή το τυπικό ήταν άγραφο, με αναπόφευκτο αποτέλεσμα να υπάρχει μεγάλη διαφοροποίηση από ναό σε ναό. Αργότερα εισήχθη το τυπικό της Λαύρας του Αγίου Σάββα, αλλά και πάλι δεν έπαψαν να παρατηρούνται αυτές οι διαφοροποιήσεις. Το τυπικό του πρωτοψάλτου Κωνσταντίνου διόρθωσε πολλά, και η συνοδική επιτροπή με τον Γ. Βιολάκη αναθεώρησε και πάλι «λάθη και ανακριβείας» των προγενεστέρων τυπικών. Το τυπικό αυτό είναι εν χρήσει στις ορθόδοξες εκκλησίες, και έτσι έχουμε σήμερα μία ομοιομορφία από την Κρήτη έως την Μακεδονία, και ακόμη στις εκκλησίες της διασποράς. Άρα φρονώ ότι με το σκεπτικό αυτό, ότι η ακριβής τήρηση του τυπικού είναι ουσιαστικό θέμα, και οφείλουν πάντες να το τηρούν. Εάν οι περιστάσεις το απαιτούν, τότε τα αρμόδια εκκλησιαστικά όργανα έχουν την δυνατότητα να αναθεωρούν και να προβαίνουν σε διορθώσεις που χρειάζονται, όμως εφ’ όσον δεν υπάρχει κάτι το νέο, οφείλουν άπαντες να ακολουθούν ένα τυπικό και όχι να προβαίνουν σε νεοτερισμούς, που πολλές φορές είναι επιζήμιοι.
Γι αυτό αγαπητέ κ. Klaus, είπα ότι σκανδαλίζομαι… Άσχετα εάν κάποτε, πριν πολλούς αιώνες, για συγκεκριμένους λόγους, τα αναγνώσματα διαβάζονταν στο μέσον του ναού.
Με τους χαιρετισμούς μου
Αθανάσιος Μπακαλούδης
Άβαταρ μέλους
Panagiotis
Τακτικός
Δημοσιεύσεις: 14
Εγγραφή: 09 Απρ 2008, 11:50

Απ: Ανάγνωση Αποστόλου στο μέσον του Ναού;

Δημοσίευση από Panagiotis »

Η ανάγνωση του αποστολικού αναγνώσματος και των αναγνωσμάτων του εσπερινού είναι ακόμη εν χρήσει μεταξύ των Βαλκάνιων αδελφών μας.
Άβαταρ μέλους
Παναγιώτης
Διαχειριστής
Δημοσιεύσεις: 901
Εγγραφή: 07 Φεβ 2008, 05:43

Απ: Ανάγνωση Αποστόλου στο μέσον του Ναού;

Δημοσίευση από Παναγιώτης »

klausgallas έγραψε:Στο άγιο όρος μάλιστα, διαβάζουν ακόμη και ομιλίες πατέρων στο μέσο του ναού σε αγρυπνίες.
Όλα τα Ιερά των Εκκλησιών μας είναι στραμμένα στην Ανατολή.

Κανονικά όταν προσευχόμαστε πρέπει να είμαστε στραμμένοι προς την Ανατολή.

Για αυτό και ο λαός είναι στραμμένος προς το Ιερό στην Εκκλησία (το οποίο είναι στραμμένο στην Ανατολή).

Το προσκυνητάρι στο σπίτι μας πρέπει να είναι προς την Ανατολή.

Ο Ιερεύς προσεύχεται στον Κύριο (και εκτός Θείας Λειτουργίας) στραμμένος προς Ανατολάς, και όχι ατενίζοντας τον κόσμο.

Σε ρωσόφωνες εκκλησίες στην αρχή της Θείας Λειτουργίας, ο Αρχιερεύς είναι στο κέντρο του Ναού και λίγο πίσω, στεκόμενος όρθιος στραμμένος προς Ανατολάς (δεν υπάρχει δεσποτικός θρόνος στον κυρίως Ναό) - δεν ατενίζει τον λαό προς Δυσμάς.
Panagiotis έγραψε:Η ανάγνωση του αποστολικού αναγνώσματος και των αναγνωσμάτων του εσπερινού είναι ακόμη εν χρήσει μεταξύ των Βαλκάνιων αδελφών μας.
Και σε Ρωσόφωνες εκκλησίες, ο Απόστολος διαβάζεται στο κέντρο και λίγο πίσω (όπου στο κέντρο και λίγο μπροστά υπάρχει το κύριο εικονοστάσι με την εικόνα της ημέρας, που ασπάζεται ο λαός) με τον Αναγνώστη εστραμμένο άλλοτε προς το Ιερό και άλλοτε προς τον κόσμο.

Ίσως το αρχαιότερο είναι να διαβάζεται ο Απόστολος στο κέντρο με τον Αναγνώστη στραμμένο προς Ανατολάς.

Χριστός ανέστη!
Μέγα μὲν τὸ ἀπερισπάστως προσεύχεσθαι· μεῖζον δὲ καὶ τὸ ψάλλειν ἀπερισπάστως
Απάντηση

Επιστροφή στο “Θεία Λειτουργία”