Νηστεία προ της Θείας Κοινωνίας
Δημοσιεύτηκε: 15 Απρ 2008, 18:49
Θέμα: Νηστεία προ της Θείας Κοινωνίας
ΠΠαπαδημητρίου, 15/4/08.
Διευκρίνισις: Το πως θα νηστεύσουμε προ της Θείας Κοινωνίας, καθορίζεται από τον πνευματικό-εξομολόγο μας στην εξομολόγησή μας. Εμείς εδώ μιλάμε γενικά.
Πολλοί λειτουργιολόγοι υποπίπτουν στο σφάλμα να γνωρίζουν στον κόσμο την λειτουργική πράξη μιας άλφα εποχής, αλλά ταυτόχρονα αποκρύπτουν ή δεν τους ενδιαφέρει να μας γνωρίσουν και την πνευματική κατάσταση των Χριστιανών της άλφα εποχής (και ο κόσμος άλλο που δεν θέλει να τους ακολουθήσει στην λειτουργική πράξη της άλφα εποχής που είναι ίσως λιγότερο αυστηρή από την σημερινή, παραβλέποντας όμως ότι τότε οι Χριστιανοί ήσαν πολλά αυστηρότεροι στην τήρηση των εντολών του Χριστού, έστω σοι ως παράδειγμα η δημόσια εξομολόγηση, που αν γίνει σήμερα θα φρίξει η γη κι ο ουρανός).
Μετά από αυτήν την εισαγωγή ερχόμαστε στο θέμα μας. Μερικοί λένε ότι δεν πρέπει να νηστεύουμε προ της θείας Κοινωνίας (και μάλιστα της Κυριακάτικης λειτουργίας). Και που το στηρίζουν; Το στηρίζουν λέγοντας ότι δεν υπάρχει ιερός Κανόνας που να λέει να νηστεύουμε προ της θείας Κοινωνίας!
Και ερωτώ: υπάρχει ιερός Κανόνας που να λέει να μη νηστεύουμε προ της θείας Κοινωνίας;
Ναι υπάρχει, λένε. Είναι ο ΞΔ' Κανών των Αποστόλων, που απαγορεύει την νηστεία την Κυριακή ή το Σάββατο, άρα αν κοινωνήσουμε την Κυριακή θα πρέπει να καταλύσουμε το Σάββατο για να μην αφορισθούμε από τον ιερό Κανόνα.
Υποπίπτουν όμως σε σφάλμα, μη γνωρίζοντες τι λέει κατ' ακρίβεια ο κανόνας. Δείτε το άρθρο μας "Είναι υποχρεωτική η κατάλυσις ελαίου τα Σάββατα και τις Κυριακές;" όπου επεξηγούμε τον εν λόγω κανόνα βασιζόμενοι στο Πηδάλιον. Σε λίγες γραμμές, απαγορεύεται -κατά τον ιερό Κανόνα- η τελεία ασιτεία ή η ξηροφαγία εν τη "εννάτη" ώρα (3 το μεσημέρι). Δηλ. αν φάει κανείς ξηρούς καρπούς το πρωί και το βράδυ λύει την νηστεία! Ή αν φάει λάδι το πρωί και ξηρούς καρπούς το βράδυ πάλι λύει την νηστεία. Δεν παραβαίνει τον ιερό Κανόνα. Βλ. Πηδάλιον, σ. 83, 270, 94.
Έτσι λοιπόν καταρρίπτεται όλη η επιχειρηματολογία όλων αυτών που λένε ότι δεν πρέπει να νηστεύουμε προ της θείας Κοινωνίας.
Δυστυχώς, και ο μακαριστός Φουντούλης, έπεσε στο παραπάνω σφάλμα στην επεξήγηση του ιερού Κανόνος και γράφει:
"Πως όμως θα μπορούσαν να κοινωνήσουν, αν ήταν υποχρεωτική η προ της κοινωνίας νηστεία, αφού η νηστεία κατά το Σάββατο, εκτός μόνο από το Μέγα Σάβατο, απαγορεύεται με αυστηρά επιτίμια από τους ιερούς κανόνας (Αγ. Αποστόλων ξς' (σημ. εννοεί, ξδ'), Πενθέκτης νε');" [Απαντήσεις εις λειτουργικάς απορίας, τόμος Α, σ. 121].
Ως προείπαμε όμως, αυτό που απαγορεύεται είναι η τελεία ασιτεία, ή η ξηροφαγία εν τη εννάτη.
Παρακάτω βέβαια γράφει ο μακαριστός: "Επειδή όμως η νηστεία θεωρείται από την Εκκλησία μας ως ένα άριστο μέσο προπαρασκευής, καθάρσεως και ετοιμασίας του πιστού, γι' αυτό συνιστά στους πιστούς που σε αραιά διαστήματα κοινωνούν... ή να προσέρχωνται... μετά από τις καθωρισμένες εκκλησιαστικές νηστείες..., ή να τηρούν, κατά δύναμιν, τριών ή περισσοτέρων ή και ολιγωτέρων ημερών νηστεία προ της θείας κοινωνίας. Το θέμα αυτό βρίσκεται στην διάκρισι του φωτισμένου πνευματικού...".
Εμείς να πούμε, ότι η Εκκλησία -δια της ιεράς Παραδόσεως- επιβάλλει την νηστεία, όχι μόνο σ' αυτούς που κοινωνούν αραιά, αλλά και σ' αυτούς που κοινωνούν τακτικά. Άλλοι πνευματικοί λένε να τρώμε λάδι μέχρι το μεσημέρι και από 'κει και πέρα αυστηρά νηστεία (χωρίς χαλβά, ταραμά, κτλ.), και άλλοι λένε να μη τρώμε λάδι και να τρώμε νηστίσιμα (π.χ. χαλβά, ταραμά, κτλ.) όλη την ημέρα (έστω σοι υπ'όψιν ότι πας χορτασμός της κοιλίας καταργεί τον όρον της νηστείας).
Ας δούμε και τους Αγίους Πατέρας τι λένε επί του θέματος:
Χρυσοστομικὸν Ταμεῖον, σ. 546: «Θεία Κοινωνία καὶ Νηστεία. ―Σὺ δὲ πρὶν ἢ μεταλαβεῖν, νηστεύεις, ἵνα ὁπωσδήποτε ἄξιος φανῇς τῆς κοινωνίας. Ὅταν δὲ μεταλάβῃς, δέον σε ἐπιτεῖναι τὴν σωφροσύνην, πάντα ἀπολλύεις. Καίτοι γε οὐκ ἔστιν ἴσον πρὸ τούτου νήφειν, καὶ μετὰ ταῦτα. Δεῖ μὲν γὰρ ἐν ἑκατέρῳ σωφρονεῖν, μάλιστα δὲ μετὰ τὸ δέξασθαι τὸν νυμφίον. Πρὸ τούτου μέν, ἵνα ἄξιος γένῃ τοῦ λαβεῖν, μετὰ δὲ ταῦτα, ἵνα μὴ ἀνάξιος φανῇς ὧν ἔλαβες». Τί οὖν; νηστεύειν δεῖ μετὰ τὸ μεταλαβεῖν; Οὐ λέγω τοῦτο, οὐδέ καταναγκάζω. Καλόν μὲν γὰρ καὶ τοῦτο, πλὴν οὐ βιάζομαι τοῦτο, ἀλλὰ παραινῶ μὴ τρυφᾶν εἰς ἀπληστίαν... (Εἰς Α’ Κορινθίους ΚΖ’. ΕΠΕ 18Α, 206. PG 61, 231-232)
Βασιλειανὸν Ταμεῖον, σ. 390: «Νηστεία καὶ Θεία Κοινωνία. ―Νηστεία πορφήτας γεννᾷ..., ψυχῆς ἀγαθὸν φυλακτήριον...., πειρασμούς ἀποκρούεται..., σωφροσύνης δημιουργός... Τὸν ναζιραῖον ἁγιάζει, τὸν ἱερέα τελειοῖ. Οὐ γὰρ δυνατὸν ἄνευ νηστείας ἱερουργίας κατατολμῆσαι...» (Περὶ νηστείας Α’, ΕΠΕ 6,34. PG 31, 1349C)
ΠΠαπαδημητρίου, 15/4/08.
ΠΠαπαδημητρίου, 15/4/08.
Διευκρίνισις: Το πως θα νηστεύσουμε προ της Θείας Κοινωνίας, καθορίζεται από τον πνευματικό-εξομολόγο μας στην εξομολόγησή μας. Εμείς εδώ μιλάμε γενικά.
Πολλοί λειτουργιολόγοι υποπίπτουν στο σφάλμα να γνωρίζουν στον κόσμο την λειτουργική πράξη μιας άλφα εποχής, αλλά ταυτόχρονα αποκρύπτουν ή δεν τους ενδιαφέρει να μας γνωρίσουν και την πνευματική κατάσταση των Χριστιανών της άλφα εποχής (και ο κόσμος άλλο που δεν θέλει να τους ακολουθήσει στην λειτουργική πράξη της άλφα εποχής που είναι ίσως λιγότερο αυστηρή από την σημερινή, παραβλέποντας όμως ότι τότε οι Χριστιανοί ήσαν πολλά αυστηρότεροι στην τήρηση των εντολών του Χριστού, έστω σοι ως παράδειγμα η δημόσια εξομολόγηση, που αν γίνει σήμερα θα φρίξει η γη κι ο ουρανός).
Μετά από αυτήν την εισαγωγή ερχόμαστε στο θέμα μας. Μερικοί λένε ότι δεν πρέπει να νηστεύουμε προ της θείας Κοινωνίας (και μάλιστα της Κυριακάτικης λειτουργίας). Και που το στηρίζουν; Το στηρίζουν λέγοντας ότι δεν υπάρχει ιερός Κανόνας που να λέει να νηστεύουμε προ της θείας Κοινωνίας!
Και ερωτώ: υπάρχει ιερός Κανόνας που να λέει να μη νηστεύουμε προ της θείας Κοινωνίας;
Ναι υπάρχει, λένε. Είναι ο ΞΔ' Κανών των Αποστόλων, που απαγορεύει την νηστεία την Κυριακή ή το Σάββατο, άρα αν κοινωνήσουμε την Κυριακή θα πρέπει να καταλύσουμε το Σάββατο για να μην αφορισθούμε από τον ιερό Κανόνα.
Υποπίπτουν όμως σε σφάλμα, μη γνωρίζοντες τι λέει κατ' ακρίβεια ο κανόνας. Δείτε το άρθρο μας "Είναι υποχρεωτική η κατάλυσις ελαίου τα Σάββατα και τις Κυριακές;" όπου επεξηγούμε τον εν λόγω κανόνα βασιζόμενοι στο Πηδάλιον. Σε λίγες γραμμές, απαγορεύεται -κατά τον ιερό Κανόνα- η τελεία ασιτεία ή η ξηροφαγία εν τη "εννάτη" ώρα (3 το μεσημέρι). Δηλ. αν φάει κανείς ξηρούς καρπούς το πρωί και το βράδυ λύει την νηστεία! Ή αν φάει λάδι το πρωί και ξηρούς καρπούς το βράδυ πάλι λύει την νηστεία. Δεν παραβαίνει τον ιερό Κανόνα. Βλ. Πηδάλιον, σ. 83, 270, 94.
Έτσι λοιπόν καταρρίπτεται όλη η επιχειρηματολογία όλων αυτών που λένε ότι δεν πρέπει να νηστεύουμε προ της θείας Κοινωνίας.
Δυστυχώς, και ο μακαριστός Φουντούλης, έπεσε στο παραπάνω σφάλμα στην επεξήγηση του ιερού Κανόνος και γράφει:
"Πως όμως θα μπορούσαν να κοινωνήσουν, αν ήταν υποχρεωτική η προ της κοινωνίας νηστεία, αφού η νηστεία κατά το Σάββατο, εκτός μόνο από το Μέγα Σάβατο, απαγορεύεται με αυστηρά επιτίμια από τους ιερούς κανόνας (Αγ. Αποστόλων ξς' (σημ. εννοεί, ξδ'), Πενθέκτης νε');" [Απαντήσεις εις λειτουργικάς απορίας, τόμος Α, σ. 121].
Ως προείπαμε όμως, αυτό που απαγορεύεται είναι η τελεία ασιτεία, ή η ξηροφαγία εν τη εννάτη.
Παρακάτω βέβαια γράφει ο μακαριστός: "Επειδή όμως η νηστεία θεωρείται από την Εκκλησία μας ως ένα άριστο μέσο προπαρασκευής, καθάρσεως και ετοιμασίας του πιστού, γι' αυτό συνιστά στους πιστούς που σε αραιά διαστήματα κοινωνούν... ή να προσέρχωνται... μετά από τις καθωρισμένες εκκλησιαστικές νηστείες..., ή να τηρούν, κατά δύναμιν, τριών ή περισσοτέρων ή και ολιγωτέρων ημερών νηστεία προ της θείας κοινωνίας. Το θέμα αυτό βρίσκεται στην διάκρισι του φωτισμένου πνευματικού...".
Εμείς να πούμε, ότι η Εκκλησία -δια της ιεράς Παραδόσεως- επιβάλλει την νηστεία, όχι μόνο σ' αυτούς που κοινωνούν αραιά, αλλά και σ' αυτούς που κοινωνούν τακτικά. Άλλοι πνευματικοί λένε να τρώμε λάδι μέχρι το μεσημέρι και από 'κει και πέρα αυστηρά νηστεία (χωρίς χαλβά, ταραμά, κτλ.), και άλλοι λένε να μη τρώμε λάδι και να τρώμε νηστίσιμα (π.χ. χαλβά, ταραμά, κτλ.) όλη την ημέρα (έστω σοι υπ'όψιν ότι πας χορτασμός της κοιλίας καταργεί τον όρον της νηστείας).
Ας δούμε και τους Αγίους Πατέρας τι λένε επί του θέματος:
Χρυσοστομικὸν Ταμεῖον, σ. 546: «Θεία Κοινωνία καὶ Νηστεία. ―Σὺ δὲ πρὶν ἢ μεταλαβεῖν, νηστεύεις, ἵνα ὁπωσδήποτε ἄξιος φανῇς τῆς κοινωνίας. Ὅταν δὲ μεταλάβῃς, δέον σε ἐπιτεῖναι τὴν σωφροσύνην, πάντα ἀπολλύεις. Καίτοι γε οὐκ ἔστιν ἴσον πρὸ τούτου νήφειν, καὶ μετὰ ταῦτα. Δεῖ μὲν γὰρ ἐν ἑκατέρῳ σωφρονεῖν, μάλιστα δὲ μετὰ τὸ δέξασθαι τὸν νυμφίον. Πρὸ τούτου μέν, ἵνα ἄξιος γένῃ τοῦ λαβεῖν, μετὰ δὲ ταῦτα, ἵνα μὴ ἀνάξιος φανῇς ὧν ἔλαβες». Τί οὖν; νηστεύειν δεῖ μετὰ τὸ μεταλαβεῖν; Οὐ λέγω τοῦτο, οὐδέ καταναγκάζω. Καλόν μὲν γὰρ καὶ τοῦτο, πλὴν οὐ βιάζομαι τοῦτο, ἀλλὰ παραινῶ μὴ τρυφᾶν εἰς ἀπληστίαν... (Εἰς Α’ Κορινθίους ΚΖ’. ΕΠΕ 18Α, 206. PG 61, 231-232)
Βασιλειανὸν Ταμεῖον, σ. 390: «Νηστεία καὶ Θεία Κοινωνία. ―Νηστεία πορφήτας γεννᾷ..., ψυχῆς ἀγαθὸν φυλακτήριον...., πειρασμούς ἀποκρούεται..., σωφροσύνης δημιουργός... Τὸν ναζιραῖον ἁγιάζει, τὸν ἱερέα τελειοῖ. Οὐ γὰρ δυνατὸν ἄνευ νηστείας ἱερουργίας κατατολμῆσαι...» (Περὶ νηστείας Α’, ΕΠΕ 6,34. PG 31, 1349C)
ΠΠαπαδημητρίου, 15/4/08.