ΑΝΑΛΟΓΙΟΝ

http://music.analogion.net/Texterrors/index.html

Θεία Λειτουργία, στὰ λειτουργικά, ἡ ἀντιφώνηση τοῦ Ψάλτου "Ἄξιον καὶ δίκαιον", κανονικὰ πρέπει νὰ λέγεται "Ἄξιον καὶ δίκαιον ἐστί, προσκυνεῖν Πατέρα, Υἱόν καὶ Ἅγιον Πνεῦμα, Τριάδα ὁμούσιον καὶ ἀχώριστον", βλ. π.χ. στην σ. 32 τοῦ βιβλίου "Ἀκολουθία τοῦ Ἀναγνώστου ἤτοι Συλλειτουργικόν (Βενετία 1862)" (κ. Ἰωάννης Ρούμελης).

Έχεις Παναγιώτη σαφείς πηγές ότι αυτό είναι το ορθόν;

Αγαπητέ Δημήτρη,

το παραπάνω είναι από τον κ. Ρούμελη. Εγώ δεν έχω άλλες πηγές. Όμως προσωπικά είμαι υπέρ της χρησιμοποιήσεως της καθιερωμένης απαντήσεως: "Άξιον και δίκαιον", όπως έχει και το Ιερατικόν του Οικ. Πατριαρχείου (του 1895) στην σελ. 73.

κ. Καλπακίδη, εγώ προσωπικά το έίχα ακούσει πρώτη φορά στο Άγ. Όρος.
Ως γνωστόν υπάρχει κ η προφορική παράδοση στην Εκκλησία μας. Επίσης, είχα βρει σε κάποιο μοναστήρι της Ελλάδος δύο Εγκόλπια με διαφορά στη χρονολογία έκδοσής τους γύρω στα 80 χρόνια όπου έγραφε πάλι το ίδιο. Τέλος το διάβασα κ στο Εγκόλπιο που υπάρχει μέσ στο Ανέμη. Βασισμένος σ'αυτά αλλά και σε συζυτήσεις που έχω κάνει με άλλους, θεωρώ ότι πρέπει να λέγεται. Τώρα ο καθ'ένας ας χρησιμοπόιήσει όποιο νομίζει αυτός καλύτερο. Ου προς θάνατον...

Ναι, το πλήρες κείμενο είναι "Άξιον και δίκαιόν εστί, προσκυνείν Πατέρα, Υιόν, Τριάδα ομούσιον και αχώριστον". Αυτό το έχω ακούσει και στην ιδιαίτερη πατρίδα μου τη Χαλκιδική, όπου ακόμη ψάλλεται και το οποίο τηρείται βάση του τυπικού που ακολουθούσαν από το Άγ. Όρος, κυρίως από τη μονή Ξηροποτάμου. Το θέμα είναι όμως ότι δεν είναι μόνο αυτή η φράση, αλλά και πολλές άλλες όπως στην απάντηση: Και τω πνεύματί Σου, θα πρέπει να συμπληρωθεί με τις λέξεις "τω αγίω". Πιστεύω ότι όλα αυτά επικράτησαν κυρίως στο κοσμικό τυπικό και στο πνεύμα της συντομίας των ακολουθιών. Αν και όπως προσημείωσα ποιο είναι το σωστό, δεν είμαι τελείως κάθετος σε αυτό, υπάρχουν πολύ χειρότεα που πρέπει να διορθωθούν. Π.χ. στη λειτουργία του Μ.Βασιλείου και στο ίδιο σημείο, υπάρχει μια αρκετά μεγάλη ευχή, η οποία δεν εξαντλείται με το "Άξιον και δίκαιον". Κάπου έχω μια σύνθεση του μακαριστού πρωτοψάλτη Β. Νικολαϊδη, η οποία είναι σύντμηση θέσεων από το "άγιος, άγιος" του Μ. Βασιλείου και ταιριάζει αρκετά. Διότι αν έιναι ένας ο ιερεύς, είναι πρόβλημα. Αν πάλι συνεχίζει αμέσως, σημαίνει ότι καταλιμπάνει την ευχή, αν όχι όλη, το μεγαλύτερο μέρος της.

Το άξιον και δίκαιον...προσκυνείν κλπ. είναι η πράξη των σλαβοφώνων και ρουμανοφώνων εκκλησιών, οι οποίες διετήρησαν αρκετά στοιχεία που "εξαφανίστηκαν" στην δική μας περίπτωση (πληρωθήτω, τυπικά-έστω και σε "περίληψη" κλπ.)

Χριστός ανέστη!

Αγαπητέ κ. Παππά, θα ήταν μεγάλη βοήθεια αν μπορούσατε να αναρτήσετε την εν λόγω σύνθεση του μακαριστού Πρωτοψάλτου Β. Νικολαϊδη.

Ξεφυλλίζοντας το Ιερατικόν της Αποστολικής Διακονίας, ανατύπ. Ζ' 2000, σ. 124 λέει

"Άξιον, και δίκαιον εστί",

ενώ το ίδιο Ιερατικόν, αλλά ανατύπ. 1981, σ. 93 λέει "Άξιον και δίκαιον".

Βλέπε επίσης και The liturgies of S. Mark, S. James, S. Clement, S. Chrysostom, and the Church of Malabar σελ. 134 και σελ. 158