Δημοσίευση
από Miltiadis Pappas » 20 Ιούλ 2008, 14:33
Το θέμα αυτού του είδους των εξαποστειλαρίων δεν είναι τόσο απλό. Θα θέσω στην ομήγυρη τη θέση μου, η οποία μετά από έρευνα κατέληξε στο ότι αυτά τα είδη των μελών δεν ανήκουν στον τρίτο αλλά κυρίως στον τέταρτο και μάλιστα παπαδικό, όπως και άλλα παρόμοια, όπως οι δύο τελευταίες στάσεις του αμώμου όπως τουλάχιστον αυτά ψάλλονται στη Μ. Εκκλησία. Συγκεκριμένα:
Αν θεωρηθεί ο Γα ως Δι, τότε είναι ξεκάθαρη η πορεία του μέλους μέχρι τον Ζω ο οποίος τελεί εν υφέσει (τεταρτημορίου του τόνου) και όταν τον ξεπεράσει είναι φυσικός, όπως ακριβώς κινείται στον άγια. Είναι σαφής και σύνηθης η κίνηση του μέλους με τη εναλλαγή του Ζω από φυσικό σε ύφεση και τανάπαλιν.Το γεγονός γιατί και πώς κατατάχθηκαν στον γ΄ ήχο είναι μεγάλο και ανάγεται στην προσπάθεια τοποθέτησης των μελών σε συγκεκριμένες "κλίμακες, ή κλίμακα", όι οποίες όμως δεν υπήρχαν με τη σημερινή έννοια και στη βυζαντινή περίοδο. Ειδάλλως δεν εξηγείται ο Κε με ύφεση στον γ' ήχο σε καμία περίπτωση. Σπάνια η περίπτωση, επειδή ακριβώς πρόκειται για ειρμολογικά μέλη, τα οποία όμως χρησιμοποιούν τον παπαδικό τέταρτο ήχο (με αναγωγή στη σημερινή θεωρία) που όμως άπτεται του παλιού τρόπου θεώρησης των μελωδιών σε φωνές και όχι διαστήματα, τετράχορδα κ.λ.π. Οι φωνές αυτές λοιπόν, ενούμενες, σχηματίζουν τις μελωδίες (ας πούμε τα σημερινά τετράχορδα) τα οποία όμως μπορούν να χρησιμοποιηθούν καθ' οιονδήποτε τρόπο (με την ευρύτερη θεωρητική έννοια) και έτσι δεν είμαστε υποχρεωμένοι να τοποθετήσουμε όλα τα ειρμολογικά μέλη του δ' ήχου στον λέγετο.
Από την άλλη πλευρά, με βάση την προφορικκή παράδοση της Μ. Εκκλησίας, υπάρχουν σημεία στον δ΄ ήχο, όπου ο Ζω, δεν εκτελείται με ύφεση, παρόλο που εγγίζεται και το μέλος επιστρέφει. Ενδεικτικά αναφέρω τη θέση από το δοξαστικό του εσπερινού Κοιμήσεως της Θεοτόκου "υπερέχει" όπου στη συλλαβή -ρε, δεν εκτελείται με ύφεση αλλά φυσικά. Ομοίως και στο ιδιόμελο του εσπερινού της Περιτομής του Κυρίου "Ουκ ηπυσχύνθη" στη θέση "τύπος". Είναι από τα σημεία της πράξης και θεωρίας τα οποία δεν έχουν μελετηθεί και συστηματοποιηθεί ενδελεχώς, αλλά που ομορφαίνουν κατά μοναδικό τρόπο τη μελωδία.
Τελευταία επεξεργασία από το μέλος
Miltiadis Pappas την 20 Ιούλ 2008, 14:42, έχει επεξεργασθεί 2 φορές συνολικά.