Περί ψαλτικού ύφους.

Ανοιχτή συζήτηση για θέματα εκτός των Θεματικών Ενοτήτων.
Άβαταρ μέλους
spyridon
Παλαίμαχος
Δημοσιεύσεις: 56
Εγγραφή: 30 Ιουν 2008, 14:30

Περί ψαλτικού ύφους.

Δημοσίευση από spyridon »

Αγαπητοί φίλοι.

Θα ήθελα να θέσω ένα νέο θέμα που αφορά το ψαλτικό ύφος.

Ποιό είναι και σε τί συνίσταται το ψαλτικό ύφος;

Ποιά τα γνωρίσματά του;

Η διαφορετική εκτέλεση ορισμένων χαρακτήρων εκφράσεως πχ. μπορεί να χαρακτηρίσει ένα διαφορετικό ψαλτικό ύφος;

Ακούμε και διαβάζουμε για ορισμένους ψάλτες οτι διαμόρφωσαν ένα προσωπικό ύφος.

Είναι σωστό να συμβαίνει αυτό; ποιά τα κριτήρια της διαφοροποίησης;

Μήπως υπάρχει σύγχυση σχετικά με το ύφος και την προσωπική δυνατότητα εκτέλεσης της ψαλμωδίας με έναν ιδιαίτερο τρόπο;

Περιμένω τις γνώμες και τις ιδέες σας.

π. Σπυρίδων Σκορδίλης.
Άβαταρ μέλους
nmnovice00
Παλαίμαχος
Δημοσιεύσεις: 181
Εγγραφή: 16 Δεκ 2009, 20:10

Απ: Περί ψαλτικού ύφους.

Δημοσίευση από nmnovice00 »

Πολύ ενδιαφέρον και δυστυχώς παρεξηγημένο θέμα.

Υπάρχουν κάποια βασικά στοιχεία στα οποία μπορούμε να πούμε ότι συνίσταται το ψαλτικό ύψος, με την προϋπόθεση ότι παρουσιάζουν συστηματικότητα. Κατά την άποψή μου πάντα αυτά τα βασικά νομίζω ότι είναι:

1. Ο βασικός τρόπος παρσίματος ή αναλύσεως των θέσεων, είτε από πλευράς ποιότητας είτε κατανομής των χρόνων μέσα σε μιά θέση. Υπάρχουν εκτελέσεις θέσεων που χαρακτηρίζουν ας πούμε το Πατριαρχικό λεγόμενο ύφος και οι οποίες διαφέρουν άλλοτε περισσότερο κι άλλοτε λιγότερο από εκτελέσεις άλλων "σχολών" ώστε να διακρίνονται τρόπον τινά.

2. Οι χρονικές αγωγές των μελών και η τήρηση του ρυθμού ως εσωτερικών στοιχείων του μέλους είναι συχνά διακριτικά ύφους. Στο Πατριαρχείο π.χ. το θέμα της χρονικής αγωγής παρουσιάζεται περισσότερο απόλυτο από οπουδήποτε αλλού και είναι διακριτικό του ύφους αυτού. Από την άλλη, στην Β. Ελλάδα η χαλαρότητα στην χρονική αγωγή και η ελευθερία στην τήρηση των ρυθμικών μέτρων, κυρίως στις ενώσεις καταλήξεων με τις ενάρξεις των θέσεων δίνει ένα αναγνωρίσιμο χρώμα στο ύφος αυτό.

3. Αν και λιγότερο σημαντικό από τα προηγούμενα (ως σχετιζόμενο με την φύση της φωνής του κάθε Ψάλτου) συχνά είναι (ή, καλύτερα, θεωρείται) ως διακριτικό ύφους η συγκεκριμένη τοποθέτηση της φωνής. Έτσι μπορεί κανείς να ξεχωρίσει, ας πούμε, τα διαφορετικά ύφη ψαλσίματος στο Άγιον Όρος. Άλλη τοποθέτηση χαρακτηρίζει γενικά τις νότιες σκήτες στο Όρος (Νέα Σκήτη, Κατουνάκια), άλλη της βόρειες (Προβάτα κ.λπ) και άλλη της Καρυές, και πάλι μέσα σε πολύ αδρά πλαίσια όλα αυτά. Όσοι έχουν εντρυφήσει γενικώς σε αυτά τα ακούσματα καταλαβαίνουν περίπου τί εννοώ.

Συχνά ακούμε ψάλτες να αυτοπροσδιορίζονται ως προς το ύφος τους εξαιτίας της εμμονής τους σε ένα από τα ανωτέρω στοιχεία. Κάποιοι αυτοβαπτίζονται π.χ. πατριαρχικοί επειδή κάνουν απότομα κοψίματα στο τέλος των θέσεων και πιπιλίζουν κάποιες συγκεκριμένες αναλύσεις. Οι παράλληλη ακρόασή τους όμως πλάϊ σε παλαιοτέρους πατριαρχικούς ψάλτες αποδεικνύει ότι απέχουν αρκετά από το ύφος που ενστερνίζονται. Το ίδιο συμβαίνει και με "αγιορειτίζουσες" χορωδίες. Η συστηματική εκτέλεση κάποιων αναλύσεων και το με το ζόρι άτονο ψάλσιμό τους τους κάνει να αυτοπροσδιορίζονται ως θεράποντες του αγιορείτικου ύφους κ.ο.κ.

Το θέμα είναι μεγάλο και δεν πρόκειται να το λύσω εγώ φυσικά. Έχει μεγάλη σημασία με ποιά κριτήρια αποφασίζουμε να διακρίνουμε τα διάφορα ύφη και ακόμα μεγαλύτερη το τί ιδέα έχουμε για τον εαυτό μας. Γι' αυτό θεωρώ ότι είναι μια πολύ δύσκολη συζήτηση γενικά και ίσως τα ανωτέρω να προκαλέσουν δυσαρέσκεια σε κάποιους. Δεν στενοχωριέμαι ιδιαίτερα γιατί είναι γνωστό πώς στις μέρες μας "ό,τι δηλώσεις είσαι"! :rules: :smile2:

π. Νικόλαος
"ἐξομολογοῦμαί σοι, πάτερ, κύριε τοῦ οὐρανοῦ καὶ τῆς γῆς, ὅτι ἀπέκρυψας ταῦτα ἀπὸ σοφῶν καὶ συνετῶν, καὶ ἀπεκάλυψας αὐτὰ νηπίοις·... οὐδεὶς ἐπιγινώσκει τὸν υἱὸν εἰ μὴ ὁ πατήρ, οὐδὲ τὸν πατέρα τις ἐπιγινώσκει εἰ μὴ ὁ υἱὸς καὶ ᾧ ἐὰν βούληται ὁ υἱὸς ἀποκαλύψαι." (Ματθ. ιβ', 25-27)
Απάντηση

Επιστροφή στο “Συζήτηση”